Alojzy Bruski

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Alojzy Bruski (ur. 7 kwietnia 1914 r. w Piechowicach, pow. Kościerzyna, zm. 17 października 1946 r. w komunistycznym więzieniu we Wronkach) – oficer służby stałej Wojska Polskiego (podporucznik), żołnierz Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej (dowódca oddziału partyzanckiego "Cisy-100" AK w Borach Tucholskich) oraz Delegatury Sił Zbrojnych, ps. "Grab", "Drwal"

Był synem Jana Bruskiego i Marii z domu Sikorskiej. W latach 1921-1925 uczył się w szkole powszechnej w Piechowicach, a następnie w państwowym gimnazjum klasycznym w Kościerzynie, gdzie w 1933 r. zdał maturę. Zaangażował się wówczas w działalność ruchu filomatów. Był też drużynowym 18. Pomorskiej Drużyny Harcerskiej Chorągwi Pomorskiej Związku Harcerstwa Polskiego. Sympatyzował z ruchem narodowym. Po zakończeniu nauki został skierowany do Szkoły Podchorążych Rezerwy w Różannej, a następnie do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. W październiku 1937 r. otrzymał stopień podporucznika z przydziałem do 72. Pułku Piechoty w Radomiu. Brał udział w wojnie obronnej 1939 r. jako dowódca plutonu ckm. Wraz ze swoim pułkiem przebijał się do Warszawy, wyróżniając się odwagą 15 września w walkach o Miłosną. Został ranny w obronie stolicy. Po jej kapitulacji dostał się do niewoli niemieckiej, z której uciekł. Początkowo ukrywał się w Piechowicach, a później u siostry w Tczewie. Podjął wówczas działalność konspiracyjną w ramach ZWZ, zostając komendantem obwodu tczewskiego, rozwiniętego potem w Inspektorat Rejonowy Tczew-Chojnice AK. Wiosną 1943 r. został zmuszony do czasowego zawieszenia działalności wobec licznych aresztowań lokalnych członków AK. Został wyznaczony na dowódcę jednego z największych pomorskich zgrupowań partyzanckich AK pod kryptonimami "Bory", "Cisy-100", operującego na obszarze Borów Tucholskich i liczącego ok. 150 ludzi. Faktyczne dowództwo objął w kwietniu 1944 r. od Stefana Gussa ps. "Dan". Okazał się uzdolnionym dowódcą i taktykiem, przeprowadzając wiele akcji zbrojnych przeciwko Niemcom. Współdziałał z sowieckimi grupami rozpoznawczo-dywersyjnymi zrzucanymi na Pomorze. W grudniu 1944 r. rozpuścił swój oddział na kwatery zimowe, a sam ukrył się w rejonie Słonego Jeziora. W lutym 1945 r. ujawnił się w Bydgoszczy przed sztabem brygady zaporowej 1. Armii Wojska Polskiego. Został odesłany do placówki NKWD w Tucholi, skąd po wyjaśnieniach wkrótce go zwolniono. Przeszedł do służby wojskowej w LWP jako komendant "obozu dla internowanych renegatów i zdrajców" w Zimnych Wodach. W rzeczywistości nadal był w konspiracji, tym razem antykomunistycznej, gromadząc swoich dawnych podkomendnych z AK. Nocą z 29 na 30 kwietnia 1945 r. zdezerterował wraz z grupą 35 uzbrojonych żołnierzy, wracając do lasu. Dokonał tego prawdopodobnie na skutek instrukcji Delegatury Sił Zbrojnych na Pomorzu. Jego oddział został rozbity już pod koniec maja, a on sam 7 lub 12 czerwca 1945 r. został aresztowany w Bydgoszczy wraz z 3 swoimi podkomendnymi. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Poznaniu na sesji wyjazdowej w Bydgoszczy skazano go na 10 lat więzienia. 31 lipca 1946 r. na skutek osobistej interwencji prezydenta Bolesława Bieruta jego wyrok zmieniono na karę śmierci. Prawdopodobnie został zastrzelony 17 października 1946 r. w swojej celi w więzieniu we Wronkach. Symboliczny grób znajduje się w Dziemianach.

Był odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Jego bratem stryjecznym był tak samo się nazywający Alojzy Bruski ps. "Skocz", który podczas okupacji działał w ramach Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski".

Alojzy Bruski ma upamiętniające go dwie tablice, jedną w przedsionku kościoła w Toruniu, drugą w Dziemianach; jego imieniem nazwano także jedną z ulic w Gdańsku-Oruni.