Aktor
Z Wikipedii
Aktor (żeńska forma: aktorka) - osoba biorąca udział w przedstawieniu teatralnym, w filmie bądź słuchowisku radiowym. Oprócz odtwarzania ról aktorzy mogą również śpiewać i tańczyć. Aktor gra zwykle postać fikcyjną. Rzadziej zdarza się kreowanie rzeczywistych postaci lub samego siebie.
Przenośnie używane w sensie osoba uczestnicząca w zdarzeniu.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Pierwsza informacja o występach aktorskich pochodzi z 534 roku p.n.e., kiedy to Tespis, grecki poeta i aktor, twórca tragedii, w swych dziełach obok chórów wprowadził pierwszego aktora. Przedstawienie prawdopodobnie odbyło się 23 października (zmiany w kalendarzu utrudniają dokładną ocenę) i jak głosi legenda, sam Tespis stanął na scenie Teatru Dionisosa, stając się pierwszą osobą, która wypowiedziała tekst nie w trzeciej osobie, ale jako postać z przedstawienia.
Zrewolucjonizowało to natychmiast sposób prezentowania opowieści. Przed występem Tespisa używano chórów, narratora, ale nikt nie odgrywał roli postaci. Pomiędzy aktorem a chórem lub aktorem a koryfeuszem zaistniała możliwość prowadzenia dialogu, a wiec mógł sie pojawić konflikt dramatyczny.
Drugiego aktora wprowadził Ajschylos, a trzeciego aktora - Sofokles.
Legenda teatralna mówi, że Tespis nadal istnieje, jako złośliwy duch, a katastrofy teatralne przypisuje się jego ingerencji.
[edytuj] Sztuka aktorska
Od aktorów oczekuje się zwykle całego zestawu umiejętności, między innymi dobrej emisji głosu, dykcji, wyrazistości ruchu i mimiki, zdolności analizowania i rozumienia tekstu dramatycznego, zdolności wywoływania i odgrywania uczuć. Obecnie nie przykłada się specjalnej wagi do cech fizycznych, przestały obowiązywać kanony piękna, które zresztą podlegały przemijającej modzie. Zwykle dobrzy aktorzy są wyszkoleni w śpiewie, tańcu, improwizacji, obserwacji i naśladowaniu, walce scenicznej i odgrywaniu tekstów klasycznych, posługiwaniu się dialektem i gwarą. Wielu aktorów bierze udział w długotrwałych kursach i uczęszcza do szkół pozwalających rozwinąć takie umiejętności. Szkoły te mają często bardzo różne filozofie i metodologie artystyczne.
Pionierzy nowoczesnej sztuki aktorskiej to między innymi Konstanty Stanisławski, Lee Strasberg, Uta Hagen, Stella Adler i Sanford Meisner.
[edytuj] Aktorstwo a płeć
W przeszłości pojęcie aktor ograniczało się jedynie do mężczyzn. W starożytności i średniowieczu uważano, że występowanie na scenie upadla kobietę. Dopiero w siedemnastym wieku zaprzeczyli temu Wenecjanie i kobiety zaczęły powszechnie brać udział w przedstawieniach. W czasach Szekspira role kobiet odgrywali mężczyźni i chłopcy, chociaż istnieją dowody na potajemne występowanie kobiet przebranych za mężczyzn.
Aktorki czasem występują w rolach młodych chłopców, ponieważ pod pewnymi względami chłopiec bardziej jest podobny do dorosłej kobiety niż dorosłego mężczyzny. W angielskich teatrach rola "Piotrusia Pana" jest tradycyjnie odtwarzana przez kobietę. Dorosły w roli dziecka występuje częściej w teatrze niż w filmie. Wyjątkiem jest dubbing w filmach animowanych, gdzie głosy chłopców są zwykle zarezerwowane dla kobiet.
Długie korzenie ma tradycja grania przeciwnej płci dla efektu komicznego. Większość komedii Szekspira zawiera elementy przebierania się. W filmowych rolach wymagających gry w roli kobiety wystąpili Dustin Hoffman i Robin Williams.
