Web Analytics
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions 遠州流 - Wikipedia

遠州流

出典: フリー百科事典『ウィキペディア(Wikipedia)』

遠州流(えんしゅうりゅう)は小堀遠州に始まる小堀家本家に伝わる武家茶道の一派。宗家は東京都新宿区にあり、財団法人として小堀遠州顕彰会、同門組織として茶道遠州会がある。また小堀遠州流(こぼり-)は遠州の弟小堀正行に始まる小堀家の分家に伝わる流派で、家元は東京都練馬区にあり、同門組織は松籟会という。

目次

[編集] 特徴

遠州流は武家茶道の代表とも言える流儀で、紹鴎利休と発展した質素で内省的な「わび」「さび」の茶道に、織部を経て遠州独特の美意識を加えた「綺麗さび」と呼ばれる茶風を特徴とする。織部を武家らしい華やかさとすれば、遠州はそれに自然な雅やかさを加えたものと言える。

[編集] 歴史

小堀遠州は羽柴秀長の家老を務めた小堀新介正次の子で名は正一といい、若い頃から古田織部のもとで茶の湯を学んだ。慶長9年(1604年)26歳のときに父正次が急死し、家督を継いで松山城を預かり、その後元和2年(1617年)に朱印状を得て大名となり2年後近江小室藩に移封される。遠州の通り名は慶長13年(1608年)駿府城修築の功績によって遠江守に任ぜられたことによるが、これ以外に後陽成院御所造営、名古屋城天守閣の修築、松山城の再建など、各地で建物の新造・修繕を務め建築家・造園家として名を馳せた。冷泉為満・為頼父子、木下長嘯子に和歌を学び、藤原定家風の書を身につける文人でもあった。茶人としては生涯で400回ほどの茶会を催し、茶入、茶碗、花入などを多く作製したほか、審美眼に優れ東山御物などから優品を選定しこれらは後に中興名物と呼ばれるようになる。利休・織部の茶風に桃山時代の気風を取り入れた「綺麗さび」と呼ばれる茶風に達し、3代将軍家光の茶道師範を務めた他、諸大名、公卿、僧侶などに茶道を指導した。

[編集] 遠州流の歴史

5世正峯は、家継吉宗家重の3代に仕え、若年寄を2度務めるなど幕閣の一員として活躍し、譜代大名並の格式を許された人である。しかし7世正方田沼意次のもとで大番頭伏見奉行の要職を務めたが、伏見騒動によって天明8年(1788年)改易されることになる。ここに大名家としての小堀家は断絶することになった。

8世正優は6世正寿の子で、幼少の頃に小堀家が改易されたが、文政11年(1828年)に300俵小普請組の旗本として迎えられ、親族へ引き渡されていた伝来の道具なども戻して本家を再興した。尾張徳川家12代徳川斉荘に招かれて目利きを行い、その城代家老竹腰篷月侯に相伝するなど、大名旗本、公家などに幅広く茶道教授を行い遠州流中興と称せられる。10世宗有のとき、明治維新により士族となり、遠州流の茶道を広く一般に教授することになる。

[編集] 小堀遠州流の歴史

遠州の弟小堀正行は1000石の小姓組であったが、遠州が家督を継ぐ時にに2000石の分知を受けて、都合3000石の旗本となった。明治頃から本家とは疎遠になり、昭和34年(1959年)15代宗通が独立を申し入れて小堀遠州流を称するようになった。

[編集] 歴代

[編集] 遠州流

小堀本家は近江小室藩1万石余りを預かる大名であったが、7世政方のときに改易となった。その後8世正優が旗本として召し抱えられ本家を再興した。

遠州流歴代
庵号 生没年 備考
小堀正一 宗甫 孤篷庵 1579年-
1647年2月6日
小堀正之 宗慶
1620年2月15日-
1674年8月24日
小堀正恒 宗實
1649年3月25日-
1694年1月2日
小堀正房 宗瑞
1685年4月4日-
1713年10月16日
小堀正峯 宗香
1690年-
1760年12月16日
4世正房の弟
小堀正寿 宗延
1734年10月25日-
1804年12月20日
養子で、小堀仁右衛門家4代惟貞の子
5世正峯の外孫
小堀正方 宗友
1742年-
1803年9月8日
5世正峯の七男
小堀正優 宗中
1786年-
1867年6月24日
6世正寿の子
小堀正和 宗本
1813年-
1864年2月6日
小堀正快 宗有 瓢庵 1858年-
1909年4月23日
十一 小堀正徳 宗明 其心庵 1888年10月14日-
1962年6月21日
十二 小堀正明 宗慶 成趣庵 1923年1月14日-

十三 小堀正晴 宗実 不傳庵 1956年9月17日-

当代

[編集] 小堀遠州流

小堀遠州流を伝える分家は遠州が家督を継ぐ時に弟小堀正行に分知したのが始まりで、6代政郷までは遠州傍系であったが、7代政報・8代政展は本家から迎えた養子であり、以来血脈としては遠州直系となる。

小堀遠州流歴代
庵号 生没年 備考
小堀正一 宗甫 孤篷庵 1579年-
1647年2月6日
小堀正行 宗虎
1583年-
1615年8月14日
正一の弟
小堀正十 宗貞
1601年-
1644年4月4日
小堀政孝 宗舟
1626年-
1684年8月19日
小堀政利 宗功
1628年-
1694年6月29日
4代政利の弟
小堀政郷 宗安
1672年-
1724年9月13日
小堀政報 宗忠
1717年-
1733年10月6日
本家5世正峯の次男
小堀政展 宗信
1721年-
1764年5月26日
本家5世正峯の五男
小堀政弘 宗道
1746年-
1788年8月10日
小堀政徳 宗勇
1761年-
1819年5月6日

小堀政純 宗円
1793年-
1851年4月4日
1822年総領を除かる
十一 小堀政恒 宗仁
1813年-
1845年7月22日
十二 小堀政休 宗舟 為楽庵 1840年-
1901年8月31日
11代政恒の弟
十三 小堀政孝 宗博 深入庵 1880年-
1922年10月31日
十四 小堀進 宗忠 静楽庵 1886年-
1953年6月21日
13代政孝の弟
十五 小堀文雄 宗通 法楽庵 1912年-
1999年11月
十六 小堀 宗圓
?年-

当代

[編集] 小堀仁右衛門家

小堀仁右衛門家は600石の旗本で、代々京都代官を務め主に禁裏の作事を担っていた。

小堀仁右衛門家歴代
仮名 生没年 備考
小堀正春
1594年-1672年6月17日
小堀正憲
1626年-1692年3月29日
小堀克敬
1673年-1719年7月7日
小堀惟貞 右膳 1708年-1738年9月13日 3代克敬の長男で、惟明とも称した
小堀正誠 左源太 1710年-1741年 3代克敬の3男
小堀邦直 数馬 1728年-1789年3月25日 4代惟貞の長男
小堀邦明 縫殿 1766年-1804年
小堀正徳 中務 ?-1826年3月8日 養子で、丹波柏原藩主織田信憑の3男
小堀正芳 主税 ?-1843年5月22日
小堀勝太郎 数馬? ?

[編集] 関連項目

  • 華道遠州

[編集] 外部リンク

[編集] 参考文献

  • 小堀宗慶 「遠州流」『日本の茶家』井口海仙・久田宗也・中村昌生 編、川原書店、166-197頁、1983年。ISBN 4-7611-0068-0
  • 小堀宗通 「小堀遠州流」『日本の茶家』井口海仙・久田宗也・中村昌生 編、川原書店、414-416頁、1983年。ISBN 4-7611-0068-0
  • 戸川宗積 『日本の茶道の流れ』大絖書房、1985年。
THIS WEB:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia 2006:

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - be - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - closed_zh_tw - co - cr - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - haw - he - hi - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - ms - mt - mus - my - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - ru_sib - rw - sa - sc - scn - sco - sd - se - searchcom - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sq - sr - ss - st - su - sv - sw - ta - te - test - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tokipona - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu