Vikipedio:Nomoj de titoloj

El Vikipedio

Ĉi tiu paĝo enhavas oficialajn regulojn pri la titoloj de artikoloj en la Vikipedio. Pri titoloj de kategorioj, legu jene.

Enhavo

1 Ĝenerale
2 Alfabeto kaj uskleco
- 2.1 Kio estas propra nomo?
- 2.2 Specife pri personaj nomoj
3 Kazo, vorteco, nombro
4 Variantoj de vortoj
5 Esperantigado de nomoj
6 Kiam titoloj "kolizias"
7 Datoj kaj Reĝoj

[redaktu] Ĝenerale

Jen temas pri nomoj de ligiloj, t.e. tiuspeca nomo kiu aperas supre de krozila fenestro, la "ĉefa titolo" de iu artikolo. Apartaj reguloj ekzistas por artikolaj tekstoj.

[redaktu] Alfabeto kaj uskleco

Krom en tre specialaj kazoj, titoloj estu skribataj per la Latina alfabeto kaj ties diversaj aldonoj, kaj per Eŭropaj ciferoj.
Nomoj kaj vortoj el aliaj skribsistemoj estu transliterigataj.
Romiaj ciferoj laŭeble evitindas.

Majusklaj estu
- la unua litero de propra nomo.
- ĉiuj literoj de akronimoj
Minusklaj estu
- ĉiuj ceteraj literoj

Ekzemplo:

Tongo, insulo, UEA (akronimo) havas laŭregulan usklecon; tONGO, Insulo kaj uea havas kontraŭregulan usklecon.

[redaktu] Kio estas propra nomo?

Nomoj de tagoj kaj sezonoj ne estas propraj nomoj en Esperanto:

ĵaŭdo, vintro, pluvsezono

Nomoj de monatoj plejofte ne estas propraj nomoj en Esperanto:

januaro, ramadano

Sed: Originale en la Fundamenta vortaro kaj hodiaŭ daŭre en kelkaj verkoj oni trovas

Januaro, Ramadano

La Vikipedio ĉi-punkte sekvas la plej oftan lingvouzon.

Nomojn de etnoj kelkaj konsideras propraj nomoj, aliaj ne.

Kaj Zuluoj kaj zuluoj estas akceptataj en la Vikipedio.

Notu ke kelkfoje konservo de majusklo povas malkonfuzi: Ili aŭdis la Kriojn klare indikas ke ili aŭdis Amerikajn tribanojn, kaj ne kriojn.

Nesubstantivojn el propraj nomoj oni povas uskligi laŭplaĉe, sed oni devas esti kohera, kaj ne miksi la sistemojn ene de unu artikolo:

Usona, Ĉine aŭ usona, ĉine

Notu ke kelkfoje konservo de majusklo povas malkonfuzi: Ŝi havas Kuban botelon klare indikas ke temas pri botelo el Kubo, dum Ŝi havas kuban botelon povas pensigi pri la formo de la botelo.

Ĉe plurvortaj verkotitoloj kelkaj kulturoj kutime majuskligas la komencajn literojn de ĉiuj vortoj krom la plej malgrandaj (artikoloj, konjunkcioj ktp.) En Esperanto pli konvenas nur majuskligi la unuan komencliteron:

Kredu min, sinjorino! (kaj ne Kredu Min, Sinjorino!)

Esceptas se la verkotitolo estas fremdlingva, aŭ se esperantlingva verko jam havas plurmajusklan nomon: How to Dismantle an Atomic Bomb, Plena Vortaro

[redaktu] Specife pri personaj nomoj

La nomordo estas la ordo uzata de la popolo en internacia medio. Ĉinoj, japanoj, koreoj kaj pluraj afrikaj popoloj uzas unue la familian nomon, dum en la landoj de kristana kaj islama kulturoj estas ĝenerale inverse (unue la persona nomo, poste la familia). Kvankam hungaroj enlande kutime uzas unue la familian nomon, ili sekvas la eŭropan kutimon en internacia medio.

[redaktu] Kazo, vorteco, nombro

Titoloj estu nur nominativaj (baza o- aŭ oj-formo):

hundo, Ĝemelturoj (hundon kaj Ĝemelturojn estas kontraŭregulaj)

Fremdlingvaj nomoj laŭeble aperu en baza formo (nominativo en plej multaj kazolingvoj):

Carolus magnus kaj ne Carolum magnum aŭ simile.

Evitu laŭeble nesubstantivojn.
Kelkfoje oni estas tamen devigita krei nesubstantivan artikoltitolon:

krokodili, beja, dek

Ofte eblas aldoni klarigan substantivon al adjektivo:

Iba lingvo

Uzu singularon. Pluralon uzu nur
- Kiam ĝi estas parto de memstara nomo: La Mastro de l' Ringoj, Ĝemelturoj
- Skribante pri aferoj kiuj nature apartenas al grupo aŭ aro, notinde
  - Geografiaj unuoj (insularoj, montaroj): Aleutoj, Fiĝioj; Alpoj, Andoj
  - Etnoj: Anglosaksoj, Kurdoj
  - Zoologiaj unuoj superaj al la genroj: lacertuloj, reptilioj
Kelkfoje pli naturas uzi la sufikson -ar-: Hindeŭropa lingvaro.
Listecaj artikoloj aperu kiel Listo de X: Listo de Kubaj prezidentoj.

[redaktu] Variantoj de vortoj

Se iu vorto havas alternativan ortografion aŭ perfektan sinonimon, la artikolo kuŝu sub la ĉefa varianto. Ceterajn variantojn oni redirektu al la ĉefa.
La Vikipediistoj konsideras ĉefaj
- plejmultajn vortojn kun K kie ekzistas variantoj kun Ĥ:

artikolo je kemio, redirektado je ĥemio

sensufiksajn titolojn antaŭ sufiksohavaj:

artikolo je besto, redirektado je bestaĉo

Tamen notu ke:
- Se vi skribas pri procezo, povas esti aŭ ne esti sufikso -ad- - Naĝo kaj Naĝado ;
- Se vi skribas pri eco, povas esti aŭ ne esti sufikso -ec- - Rapido kaj Rapideco

Pri la kialoj por la ĉi-supraj elektoj, vidu diskutpaĝe.

[redaktu] Esperantigado de nomoj

Ĝenerale oni ne esperantigu nomojn.

Oni ĉiam esperantigu nomojn de
- landoj (ĉu sendependaj, ĉu pridisputataj): Ganao, Tibeto
- subŝtatoj: Indianao, Punĝabo
- landaj ĉefurboj: Dakaro, Pekino
- aliaj geografiaĵoj kun tradicia esperantigo: Alpoj, Sejno, Saharo
- nomojn kun tradicia esperantigo: Ŝekspiro, Korano
- titolojn de esperantigitaj libroj, aŭ de Esperante subtitolitaj filmoj
Alilingvaj nomoj estu redirektiloj.

Oni laŭplaĉe rajtas esperantigi la nomojn de artaĵoj de monda graveco aŭ monda famo (ankaŭ ekster Eŭropo): La ŝriko de Edvard Munch, La Silmariliono de Tolkien. Tamen ĉi tiuj artikoloj redirektu al la originaj titoloj (ĉi-kaze Skrik kaj The Silmarillion).

Preferu klarecon super ĉio: Wall Street, ne "Murstrato" aŭ "Valstreto".

Por kazo dubinda, konsultu la Tekstaron (korpuson) de Esperanto aŭ guglon por ekscii ĉu esperantigita aŭ ne-esperantigita formo estas pli kutima.

[redaktu] Kiam titoloj "kolizias"

Kiam pli ol unu afero havas la saman nomon, faru la jenon:

Kio nature elstaras kiel bazaĵo, havu la titolon. Ceteraj artikoloj havu interkrampan klarig-aldonon, laŭeble simplan.

Ekzemple: Aŭdante la numeron 1984 la plejmulto da homoj unuavice pensas pri jaro. Tia do estu la artikolo sub 1984. La artikolo pri la libro 1984 (romano de George Orwell) kuŝu sub 1984 (romano). (Tiel simple. Nepre ne 1984, romano,1984 (romano de Orwell) aŭ simile.)