Pòmòrskô
From Wikipedia
Pòmòrskô (łac. Pomerania, pòl. Pomorze, miem. Pommern und Pommerellen, prës. Pamarri) je historëczny krôj nad pôłniowim sztrądã Bôłtu. Aktualno pòmòrsczé zemie są pòdzéloné midzë Pòlską ë Miemiecką. Miono Pòmòrsczi pòchòdô òd słów pò mòrzu. W strzédnowiekù mieszkańcama Pòmòrsczi bëlë słowiańsczi Pòmòrzani, chtërnëch òtrokama są dzysészi Kaszëbi.
Spisënk zamkłoscë |
[edicëjô] Geògrafijô
Pòrénkòwą greńcã Pòmòrsczi wëznôcziwô rzéka Wisła, pôłniową Notec ë Warta, a zôpadną Reknica. Do Pòmòrsczi słëchają trzë wiôldżé òstrowë: Rana, Ùznôm ë Wòlin ôs czile miészëch. Nôwikszima gardama w Pòmòrsce są: Gduńsk, Sztetëno, Gdiniô, Kòszalëno, Stôłpsk, Stôrgard. W ùszłoce zacht znaczënk miałë téż: Dirlowò, Grifiô, Kòlberg, Słôwno, Strzélowò.
[edicëjô] Pòdzélënk Pòmòrsczi na regionë
W strzédnowiekù mô sã wësztôłconé pòdzélënk na Pòrénkòwą Pòmòrską ze stolëcą w Gduńskù, zwóną téż Gduńsczim Pòmòrzã, ôs Zôpadną Pòmòrską ze stolëcą w Sztetënie. Nen pòdzélënk je sparłãczony z pòliticznyma kawlama nëch òbéńdów: w historëji Pòrénkòwi Pòmòrsczi je widzec wikszé pòlsczé wpłiwë, zato w Zôpadny Pòmòrsce nôpierwi wikszé tendencëje do samòstójnoscë a pózni wikszé miemiecczé wpłiwë.
Òbéńda w òkòlim gardów Lãbòrg ë Bëtowò mô dosc skòmplikòwóną historëjã ë czile razë zmienia przënôleżnosc, tak tej grãdo je ją definitiwno zarechòwac do Pòrénkòwi abò Zôpadny Pòmòrsczi. Òd 1999 rokù Lãbòrskò-Bëtowskô administracëjno pòdlégô pòd Gduńsk.
Òkróm negò spòdlowégò pòdzélënkù, w Pòmòrsce jistnieje czile miészëch regionów: etnicznëch, jãzëkòwëch, kùlturnëch ë jinëch. Nôwôżniészima z nich są: Kaszëbskô, Kòcéwskô, Bòrë w Pòrénkòwi Pòmòrsce ë tzw. Przédnô Pòmòrskô w Zôpadny Pòmòrsce.
[edicëjô] Administracëjny pòdzélënk
Jedurną administracëjną jednostką chtërnô òbjimô blós le pòmòrsczé zemie je zôpadnopòmòrsczé wòjewództwò. Na pòmòrsczich zemiach w zacht dzélu pòłożoné je téż pòmòrsczé wòjewództwò, równak òbjimô òno téż zemie na pòrénk òd Wisłë, jaczé nie słëchają Pòmòrsce.
Land Meklenbùrskô-Przédné Pòmrë ë kùjawskò-pòmòrsczé wòjewództwò òficjalno skłôdają sã z dzéla pòmòrsczégò ë nié-pòmòrsczégò. Òkróm miona pòmòrskòsc tich jednostków je òdzdrzadlonô w jich céchach zamëkającëch w se pòmòrsczégò grifa.
Môłé skrôwczi pòmòrsczi zemi nachôdają sã téż w wòjewództwach: wiôlgòpòlsczim ë lubùsczim. Dejade, nie je to òdzdrzadloné ani w mionie, ani w céchù tich wòjewództw.
 Céch landu Meklenbùrskô- |
 Céch zôpadno- |
 Céch pòmòrsczégò wòjewództwa |
 Céch kùjawskò- |
[edicëjô] Historëjô
[edicëjô] Ekònomijô
Nôwôżniészima wietwiama gòspòdarzënkù w Pòmòrsce je mòrskô industrëjô (òkrãtownie ë pòrtë), turistika, rëbaczenié ë gbùrzëzna.
Mòrskô industrëjô skòncentrowónô je przede wszëtczim w nôwikszëch gardach: Gduńskù, Gdini ë Sztetënie. Òkrãtë bùdowóné w pòmòrsczich òkrãtowniach są technologiczno nôbarżi zaawansowónyma produktama ekspòrtowónyma z Pòlsczi Repùbliczi.
Turistika rozwijô sã przede wszëtczim nad sztrądã Bôłtu, ale wiele turistów przëcygają téż pòjezérza ë niechtërné gardë, np. Gduńsk. Do nôbarżi znónëch kùrortów ë wëpòczinkòwëch môlowòsców w Pòmòrsce słëchają: Chmielno, Jastarniô, Leba, Mizdroje, Sopòt, Ùskô.
[edicëjô] Òbaczë téż:
To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.
