Буряад Республика
From Wikipedia
Буряад Республ(Ородоор: Респу́блика Буря́тия) Ородой холбооной уласай Тыва республика, Эрхүү, Шэтэ можо болон Монгол оронтой хилэлдэг. Хэмжээгээрээ Буряад орон Германда дүтэрхы юм.
351,3 мянган дүрбэлжэн километр газар эзэлдэг Буряад орон дэлхэйн агууехэ нуурнуудай нэгэн болохо Байгалай зүүн эрьеые багтаадаг. Арад зоной дунда Байгалые нангин далай гэдэг. Республика Ази түбиин дунда оршодог юм.
Буряад орон үнэтэ баялигаа хүсэд нээгээгүй орон бэлэй: газарайнь гүндэ Менделеевэй хүсэнэгтын олонхи зүйл бии, тухайлбал, алтан, алмаз, вольфрам, молибден, кварцит, шулуун нүүрһэн, графит, гантиг болон бусад ашагта малтамал байха.
Буряад орондо ажаһуудаг зон мүнхэ хүхэ тэнгэридэ һүгэдэдэг. Республикада ехэнхидээ наратай сэлмэг үдэрнүүд болодог, тэдэнь жэл соо гурбан зуугаадһаа үлүү. Эндэ бэедэ һайн, хуурай уларил.
Буряад ороной дэбисхэр олон үнгэ янзатай. Эндэ Швейцариин Альпада адли байгаалиин үзэгдэл, Монголой үргэн тала гү, али Ород гүрэнэй европодохи хэһэгэй ой модо, тэгшэ тала дайда хаража болохо.
Буряад орондо амитанай ба ургамалай аймаг олон янза боложо илгардаг. Улаан Дэбтэртэ оруулагдаһан, онсо шухаг аад, хомор зүйлэй амитан, ургамал олон юм. Байгалай хаб загаһан, омоли, баргажанай булган бүхы дэлхэйдэ алдаршанхай. Байгал шадархи ургамалай аймагай элбэгһээ Зүүн зүгэй заншалта эмнэлгын дундаршагүй баялиг эхитэй.
Мүнөө үедэ Буряад Республикада 1 саяһаа үлүү зон ажаһуудаг. Буряадууд 250 мянганһаа үлүү тоотой, ородууд — 720 мянга хүрэнэ, украин яһатан — 22 мянга, татаар — 10,5 мянга, белорус яһатан — 5 мянга, эвенк — 1,7 мянга, еврей — 1,2 мянга болоно, энээнһээ гадна 21 мянганһаа үлүү ондоо яһатанай түлөөлэгшэд ажаһуудаг юм.
Буряад ороной ниислэл — Улаан-Үдэ хото. 1934 он болотор Дээдэ-Үдэ гэжэ нэрэтэй байгаа. 1666 ондо Үдэ голой Байгалда шудхан ородог ганса Сэлэнгэ мүрэнтэй ниилэһэн газарта бии болоһон түүхэтэй. Мүнөө тус хотодо 400 мянга гаран зон ажаһуудаг.
Буряад орон өөрынгөө хүгжэлтэдэ нүүдэл мал ажал болон гар урлалай ажалһаа авиаци, замбуулингай технологи хүртэр шата зам дабажа гараа гэхэдэ болоно. Мүнөө сагта модо, целлюлозо, ангай арһан, бүд, барилгын материал, зайн галай түхеэрэлгэ гэхэ мэтые үйлэдбэрилэн гадаадын оронуудта эльгээдэг.
Республикын онсо омогорхол гэхэдэ суута курортнууд болоно, тэдэнэй олонхинь аяар 17-18-дугаар зуун жэлнүүдтэ бии болоһон түүхэтэй. Эдэ курортнууд ехэнхидээ Буряадай баялиг болохо халуун уһатай булагуудай ба эмнэлгын шабарнуудай хажууда байдаг. Эгээл мэдээжэнь Түнхэнэй Аршаан, Кабанскын Халуун аршаан болоно.
[edit] Хотонууд
Буряад Республикын хотонууд
- Улаан-Үдэ
- Хяагта
- Хойто-Байгал
- Галуута
- Загарай
[edit] Гүрэнэй дуулал
Буряад Республикын гүрэнэй дуулал
[edit] Холбооһон
| Субъекты Россиийской Федерации | Template:Border |
| Республика: Адыгея | Алтай | Башкортостан | Буряад Республика | Дагестан | Ингушетия | Кабардино-Балкария | Калмыкия | Карачаево-Черкесия | Карелия | Коми | Марий Эл | Мордовия | Северная Осетия | Татарстан | Тыва | Удмуртия | Хакасия | Чечня | Чувашия | Якутия | |
| Край: Алтай | Краснодар | Красноярск | Перм | Приморский | Ставрополь | Хабаровск | |
| можо: Амур | Архангель | Астрахан | Белгород | Брянск | Владимир | Волгоград | Вологда | Воронеж | Иванов | Иркутск | Калининград | Калуга | Камчатка | Кемерово | Киров | Кострома | Курган | Курск | Ленинград | Липецк | Магадан | Москва | Мурманск | Нижни Новгород | Новгород | Новосибирск | можо | Оренбург | Орлов | Пенза | Псков | Ростов | Рязан | Самара | Саратов | Сахалин | Свердловск | Смоленск | Тамбов | Твер | Томск | Тула | Тюмень | Ульяновск | Челябинск | Шэтэ | Ярославль | |
| Города федерального значения: Москва | Санкт-Петербург | |
| Автономито можо: Еврей | |
| Автономито округ: Агын | Корякский | Ненец | Таймыр (Долган-Ненец) | Усть-Ордын | Ханты-Мансий — Югра | Чукотка | Эвенк | Ямало-Ненец |
